مشترکات دیرین: دیوان غربی شرقی

دیوان غربی شرقی

                                        آن که خورشید عشق در دل و نورافکن عقل در سر دارد  

                                        با کمال فروتنی به مشترکات بیشمار نوع بشر می نگرد  

                                 و از هرگونه خودپسندی و نژادپرستی و دورویی شرم دارد

۱۳۹۰-۲-۱۹ 

"دیوان غربی شرقی" گوته شاعر آلمانی با ترجمه محمود حدادی و با مقدمه‌ای از برند اربل سفیر آلمان در ایران توسط انتشارات کتاب پارسه منتشر شد.   

   http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1302989 

خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و ادب: رئیس انجمن گوته در وایمار و محمود حدادی براین کتاب که در 400 صفحه تنظیم و ترجمه شده، مقدمه نوشته‌اند و درباره کتاب و ارتباط معنوی و ذهنی گوته با حافظ شیرازی سخن گفته‌اند. 

یوهان ولفگانگ گوته "دیوان غربی شرقی" را زمانی سرود که با اشعار حافظ آشنا شده بود. او در سال 1814 متن کامل دیوان حافظ را به ترجمه ژوزف هامر فون پورگشتال دیپلمات اتریشی خواند و اگرچه این ترجمه پُر ایراد و شتاب‌زده بود، گوته را متوجه عمق و فحوای شعر حافظ کرد و او را به سرودن غزل‌واره‌هایی شبیه شعر نابغه ایرانی سوق داد.  

گوته در زمانی کوتاه سه مجموعه خطاب به حافظ سرود و بعد بر سر این کار شوقی بیشتر به ادبیات فارسی پیدا کرد و با وجود کمبود منابع به مطالعه تاریخ و فرهنگ فارسی روی آورد. 

جانمایه این اثر بیش از هر چیز از کلام حافظ برگرفته شده است اما گوته در همان روزهای آغاز سرایش دیوانش به عشقی افلاطونی دچار شد و عاشقانه‌های معنوی‌اش را شور و جذبه‌ای

دیگر آمیخت. 

دیوان غربی شرقی در سال 1819 منتشر شد و یکی از مهمترین آثار خلاقه برخاسته از گفتگوی فرهنگ‌ها و پیوند تمدن‌های شرق و غرب به شمار می‌رود. دیوان گوته مفصل‌ترین دفتر شعر عمرش و ثمره تلاش این شاعر آلمانی در راه پایه‌گذاری ادبیات نو جهانی در طلیعه جهانی شدن رابطه ملتها و برابر نهادی در مقابل پدیده جهانگیر استعمار بود. 

هر کدام از دفترهای 12 گانه این دیوان در کنار عنوان آلمانی یک عنوان فارسی یا عربی هم دارد و شاید هم در تنوع، الگویشان نظام سالها با ماه‌ها و فصل‌هایش باشد چرا که مثل فصلها، هر باره یک خویشاوندی و همجواری سه گانه در آنها به چشم می‌خورد. 

مغنی نامه، حافظ نامه و عشق نامه یعنی سه دفتر اول کتاب بیش از همه از شیوه حافظ تاثیر گرفته است. در پی آنها سه دفتر نظاره‌گری و باریک‌اندیشی، یعنی تفکرنامه، رنج نامه و حکمت نامه آمده و سپس دفترهای تیمورنامه، زلیخانامه و ساقی نامه و سرانجام مجموعه سه گانه آخر یعنی مثل‌نامه، فارسی‌نامه و خُلدنامه با موضوع مشترک دین و ملکوت آمده است.